Τις πέντε σημαντικότερες τάσεις που -κατά την εκτίμησή τους- θα πρέπει να προσέξουμε το 2012 προβλέπουν έξι οικονομολόγοι, σε συνέντευξή τους στο Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων. Οι εκτιμήσεις αφορούν την αμερικανική πολιτική σκηνή, την παγκόσμια οικονομία, την ανάπτυξη της Κίνας και τις επενδύσεις, ενώ η αβεβαιότητα φαίνεται να είναι το επαναλαμβανόμενο μοτίβο στις προβλέψεις τους.
Πολιτική πόλωση και οικονομία των ΗΠΑ
Το 2012 είναι εκλογική χρονιά για τον πρόεδρο, το κοινοβούλιο και το ένα τρίτο της γερουσίας, λέει ο Gary Burtless (Senior Fellow του τμήματος Οικονομικών Μελετών του Brookings Institution). Η επιλογή ενός κυβερνώντος κόμματος, του εάν ένα κόμμα θα πάρει τον έλεγχο τόσο του Λευκού Οίκου όσο και του κογκρέσου, θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις για την οικονομία. Το διευρυνόμενο κομματικό και ιδεολογικό χάσμα μεταξύ των δύο κομμάτων αποτελεί τη σημαντικότερη επιρροή της μελλοντικής λήψης οικονομικών αποφάσεων.
Το κογκρέσο και ο πρόεδρος μπορεί να καταφέρουν να συμφωνήσουν σε έναν προϋπολογισμό και στη στελέχωση των κρίσιμων θέσεων στην κυβέρνηση. Ωστόσο, ο προϋπολογισμός ίσως δεν χρηματοδοτήσει την εφαρμογή των νόμων που πέρασε τα προηγούμενα χρόνια το κογκρέσο (όπως για παράδειγμα ο νόμος για τη μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας) και η γερουσία μπορεί να αφήσει κενές ορισμένες ζωτικής σημασίας ομοσπονδιακές θέσεις. Υπάρχει η πιθανότητα κάποιο πολιτικό αδιέξοδο να αφήσει την κυβέρνηση χωρίς προϋπολογισμό για βασικές ομοσπονδιακές λειτουργίες και χωρίς τη δυνατότητα να δανειστεί για να χρηματοδοτήσει κανονικές δραστηριότητες. Οι ΗΠΑ έχουν εισέλθει σε εποχή πολιτικής αβεβαιότητας, που θα συνεχιστεί, εκτός και αν κάποιο από τα κόμματα εξασφαλίσει την αδιαμφισβήτητη εκλογική υπεροχή.
Παγκόσμια αστάθεια
Σύμφωνα με τον A. Michael Spence (νομπελίστας οικονομολόγος, senior fellow στο ινστιτούτο Hoover του πανεπιστημίου Stanford), η βασική τάση το 2012 είναι η αστάθεια με την κυριαρχία ακραίων μακροοικονομικών κινδύνων. Είναι ένα «περιβάλλον δυο σεναρίων», εξίσου πιθανών, με την Ευρώπη να βρίσκεται στο επίκεντρο.
Στο ένα σενάριο, ο πυρήνας της Ευρώπης καταφέρνει να σταθεροποιήσει τις αγορές κρατικών ομολόγων μέσω προγραμμάτων μεταρρύθμισης σε χώρες όπως η Ιταλία, με τη στήριξη της άμεσης παρέμβασης της ΕΚΤ στις αγορές κρατικών ομολόγων προκειμένου να αποτραπεί η εκτίναξη των αποδόσεων που θα μετατρέψει μια διαχειρίσιμη δημοσιονομική και αναπτυξιακή πρόκληση σε ένα πρόβλημα φερεγγυότητας. Στο άλλο σενάριο, η Ε.Ε. συνεχίζει να διαπληκτίζεται για τη δημοσιονομική συγκέντρωση, την ώρα όπου οι αποδόσεις των ομολόγων εκτινάσσονται στα ύψη, υπονομεύοντας την τραπεζική κεφαλαιοποίηση, τις μεταρρυθμίσεις και, τελικά, τη σταθερότητα της ευρωζώνης.
Στο πρώτο σενάριο, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν βραδεία ανάπτυξη και υψηλή ανεργία, χωρίς σημαντική πολιτική δραστηριοποίηση μετά τις προεδρικές εκλογές, με αποτέλεσμα να μη δίνεται σημασία στη δημοσιονομική σταθεροποίηση, στην ανάπτυξη και στην απασχόληση, ενώ η δομική αναπροσαρμογή παραδίδεται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα χωρίς επενδύσεις ή στήριξη από το δημόσιο. Οι αναδυόμενες αγορές επιστρέφουν σε προ της κρίσης επίπεδα ανάπτυξης και παραμένουν ο ατελής μοχλός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας.
Στο δεύτερο σενάριο, ο πυρήνας της ευρωζώνης αρχίζει να διαλύεται, οδηγώντας σε έντονα αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, ο οποίος μεταδίδεται στη συνέχεια στις ΗΠΑ και στις αναδυόμενες αγορές, λόγω της βουτιάς στην εξωτερική ζήτηση.
Ουσιαστικά, όλοι οι κίνδυνοι προέρχονται από την αβεβαιότητα αναφορικά με γενναίες πολιτικές δράσεις και συντονισμό εντός και μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών.
Προβληματική η άνοδος της Κίνας
Η Ιστορία θα δείξει ότι το 2012 σηματοδότησε τη μετάβαση της Κίνας σε βραδύτερη αναπτυξιακή πορεία και στην εκλογή της πέμπτης γενεάς ηγετών της, σε μια περίοδο δύσκολων εσωτερικών αλλά και εξωτερικών προκλήσεων, σύμφωνα με τον Yukon Huang (Senior Associate στο ασιατικό πρόγραμμα του Carnegie Endowment for International Peace).
Όπως επισημαίνει, ο βραδύτερος ρυθμός ανάπτυξης -γύρω στο 8%- θα μειώσει τις επιλογές πολιτικής, όμως αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό για την Κίνα και τον υπόλοιπο κόσμο. Πιο βιώσιμα αποτελέσματα θα καθησυχάσουν τις ανησυχίες των Κινέζων για τις αυξανόμενες ανισότητες, τη διαφθορά και την περιβαλλοντική υποβάθμιση και, εάν η Κίνα εμφανίσει πιο καταναλωτικό προσανατολισμό, τότε αυτό θα αμβλύνει και τις εντάσεις στο παγκόσμιο εμπόριο.
Ωστόσο, πολλοί προβλέπουν οικονομική κατάρρευση από παρατεταμένη κρίση στην ευρώζωνη, ενώ άλλοι πιστεύουν πως το Πεκίνο μπορεί να αποφύγει την έντονη πτώση. Όμως, με τα αδύναμα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα και με το μοντέλο ανάπτυξής της (το οποίο βασίζεται στις υποδομές) να δέχεται επιθέσεις, μπορεί να μη διαθέτει όλα τα μέσα για να επιτύχει τους στόχους της.
Στο εσωτερικό, η όλο και πιο δραστήρια μεσαία τάξη δημιουργεί πιέσεις προς την κατεύθυνση πιο υπεύθυνης διακυβέρνησης. Όμως, μετά την Αραβική Άνοιξη, το Σύστημα κινείται επιθετικά για να περιορίσει όποια κοινωνική δυσαρέσκεια μπορεί να πυροδοτήσει περισσότερες πολιτικά ευαίσθητες κινήσεις.
Σε ό,τι αφορά τις εξωτερικές σχέσεις της Κίνας, η πιθανότητα συγκρούσεων θα αναγκάσει τη χώρα και τις ΗΠΑ να επανακαθορίσουν τους ρόλους τους, ενώ οι συμμαχίες με τις άλλες χώρες της Ασίας θα μεταβάλλονται αναλόγως των συνθηκών.
Ψάχνοντας ασφαλή καταφύγια
Το 2012 θα είμαστε μάρτυρες ενός διευρυνόμενου χάσματος μεταξύ των προτιμήσεων των αποταμιευτών και των αναγκών των δανειοληπτών, εκτιμούν ο Thomas Philippon (καθηγητής οικονομικών στο Ster School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης) και ο Ashley Lester (εκτελεστικός διευθυντής και επικεφαλής του τμήματος Market Risk Analytics της Morgan Stanley). Όπως υποστηρίζουν, οι αποταμιευτές θα ψάχνουν με μεγαλύτερη ένταση για ασφαλή καταφύγια καθώς οι κίνδυνοι στην παγκόσμια οικονομία θα γίνονται μεγαλύτεροι. Ωστόσο, η ασφάλεια που θα αγοράζουν είναι πιθανόν να είναι το ίδιο απατηλή με αυτήν των τίτλων χρέους subprime με αξιολόγηση ΑΑΑ. Ο λόγος είναι το παράδοξο της ασφάλειας. Οι δανειολήπτες αποπληρώνουν τα χρέη τους πιο εύκολα όταν έχουν μεγαλύτερα έσοδα, δηλαδή όταν αναπτύσσεται η οικονομία. Όμως, η οικονομική ανάπτυξη έρχεται όταν οι άνθρωποι ρισκάρουν. Αν οι καταθέσεις δεν πάνε σε αυτούς που παίρνουν ρίσκα, η ανάπτυξη θα σταματήσει και ακόμα και οι πιο ασφαλείς δανειολήπτες θα γίνουν επίφοβοι.
Η απληστία θα νικήσει τον φόβο
Η νέα τάση στην ευρωζώνη το 2012 θα εκδηλωθεί στις αγορές και όχι στο πολιτικό σκηνικό, σύμφωνα με τον Jacob Kirkegaard (Research Fellow στο Peterson Institute for International Economics). Όπως εκτιμά, κάποια στιγμή, τα οικονομικά θεμελιώδη της ευρωζώνης -όπως και οι άτσαλες πολιτικές αντιδράσεις των κυβερνήσεών της- θα διασφαλίσουν ότι οι φόβοι της αγοράς σε ό,τι αφορά, για παράδειγμα, τα ιταλικά κρατικά ομόλογα, θα ξεπεραστούν από την απληστία των επενδυτών που επιζητούν υψηλές αποδόσεις.
Οι επενδυτές θα αρχίσουν να πετάνε τα ασφαλή, αλλά με πολύ χαμηλές αποδόσεις, γερμανικά ομόλογα και θα αρχίσουν να στρέφονται σε αγορές ομολόγων με υψηλότερες αποδόσεις, όπως τα ιταλικά, τα οποία όμως πλέον δεν θα ενέχουν τόσο μεγάλο κίνδυνο. Στο σημείο αυτό, η Ιταλία θα αρχίσει να βλέπει τα επιτόκιά της να μειώνονται και αυτό θα περιορίσει την ανάγκη για νέα μέτρα λιτότητας και -ενδεχομένως- θα αλλάξει προς το καλύτερο την κατάσταση για ολόκληρη την οικονομία της ευρωζώνης.
www.dou.gr
Πολιτική πόλωση και οικονομία των ΗΠΑ
Το 2012 είναι εκλογική χρονιά για τον πρόεδρο, το κοινοβούλιο και το ένα τρίτο της γερουσίας, λέει ο Gary Burtless (Senior Fellow του τμήματος Οικονομικών Μελετών του Brookings Institution). Η επιλογή ενός κυβερνώντος κόμματος, του εάν ένα κόμμα θα πάρει τον έλεγχο τόσο του Λευκού Οίκου όσο και του κογκρέσου, θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιπτώσεις για την οικονομία. Το διευρυνόμενο κομματικό και ιδεολογικό χάσμα μεταξύ των δύο κομμάτων αποτελεί τη σημαντικότερη επιρροή της μελλοντικής λήψης οικονομικών αποφάσεων.
Το κογκρέσο και ο πρόεδρος μπορεί να καταφέρουν να συμφωνήσουν σε έναν προϋπολογισμό και στη στελέχωση των κρίσιμων θέσεων στην κυβέρνηση. Ωστόσο, ο προϋπολογισμός ίσως δεν χρηματοδοτήσει την εφαρμογή των νόμων που πέρασε τα προηγούμενα χρόνια το κογκρέσο (όπως για παράδειγμα ο νόμος για τη μεταρρύθμιση στον τομέα της υγείας) και η γερουσία μπορεί να αφήσει κενές ορισμένες ζωτικής σημασίας ομοσπονδιακές θέσεις. Υπάρχει η πιθανότητα κάποιο πολιτικό αδιέξοδο να αφήσει την κυβέρνηση χωρίς προϋπολογισμό για βασικές ομοσπονδιακές λειτουργίες και χωρίς τη δυνατότητα να δανειστεί για να χρηματοδοτήσει κανονικές δραστηριότητες. Οι ΗΠΑ έχουν εισέλθει σε εποχή πολιτικής αβεβαιότητας, που θα συνεχιστεί, εκτός και αν κάποιο από τα κόμματα εξασφαλίσει την αδιαμφισβήτητη εκλογική υπεροχή.
Παγκόσμια αστάθεια
Σύμφωνα με τον A. Michael Spence (νομπελίστας οικονομολόγος, senior fellow στο ινστιτούτο Hoover του πανεπιστημίου Stanford), η βασική τάση το 2012 είναι η αστάθεια με την κυριαρχία ακραίων μακροοικονομικών κινδύνων. Είναι ένα «περιβάλλον δυο σεναρίων», εξίσου πιθανών, με την Ευρώπη να βρίσκεται στο επίκεντρο.
Στο ένα σενάριο, ο πυρήνας της Ευρώπης καταφέρνει να σταθεροποιήσει τις αγορές κρατικών ομολόγων μέσω προγραμμάτων μεταρρύθμισης σε χώρες όπως η Ιταλία, με τη στήριξη της άμεσης παρέμβασης της ΕΚΤ στις αγορές κρατικών ομολόγων προκειμένου να αποτραπεί η εκτίναξη των αποδόσεων που θα μετατρέψει μια διαχειρίσιμη δημοσιονομική και αναπτυξιακή πρόκληση σε ένα πρόβλημα φερεγγυότητας. Στο άλλο σενάριο, η Ε.Ε. συνεχίζει να διαπληκτίζεται για τη δημοσιονομική συγκέντρωση, την ώρα όπου οι αποδόσεις των ομολόγων εκτινάσσονται στα ύψη, υπονομεύοντας την τραπεζική κεφαλαιοποίηση, τις μεταρρυθμίσεις και, τελικά, τη σταθερότητα της ευρωζώνης.
Στο πρώτο σενάριο, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν βραδεία ανάπτυξη και υψηλή ανεργία, χωρίς σημαντική πολιτική δραστηριοποίηση μετά τις προεδρικές εκλογές, με αποτέλεσμα να μη δίνεται σημασία στη δημοσιονομική σταθεροποίηση, στην ανάπτυξη και στην απασχόληση, ενώ η δομική αναπροσαρμογή παραδίδεται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα χωρίς επενδύσεις ή στήριξη από το δημόσιο. Οι αναδυόμενες αγορές επιστρέφουν σε προ της κρίσης επίπεδα ανάπτυξης και παραμένουν ο ατελής μοχλός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας.
Στο δεύτερο σενάριο, ο πυρήνας της ευρωζώνης αρχίζει να διαλύεται, οδηγώντας σε έντονα αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης, ο οποίος μεταδίδεται στη συνέχεια στις ΗΠΑ και στις αναδυόμενες αγορές, λόγω της βουτιάς στην εξωτερική ζήτηση.
Ουσιαστικά, όλοι οι κίνδυνοι προέρχονται από την αβεβαιότητα αναφορικά με γενναίες πολιτικές δράσεις και συντονισμό εντός και μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών.
Προβληματική η άνοδος της Κίνας
Η Ιστορία θα δείξει ότι το 2012 σηματοδότησε τη μετάβαση της Κίνας σε βραδύτερη αναπτυξιακή πορεία και στην εκλογή της πέμπτης γενεάς ηγετών της, σε μια περίοδο δύσκολων εσωτερικών αλλά και εξωτερικών προκλήσεων, σύμφωνα με τον Yukon Huang (Senior Associate στο ασιατικό πρόγραμμα του Carnegie Endowment for International Peace).
Όπως επισημαίνει, ο βραδύτερος ρυθμός ανάπτυξης -γύρω στο 8%- θα μειώσει τις επιλογές πολιτικής, όμως αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό για την Κίνα και τον υπόλοιπο κόσμο. Πιο βιώσιμα αποτελέσματα θα καθησυχάσουν τις ανησυχίες των Κινέζων για τις αυξανόμενες ανισότητες, τη διαφθορά και την περιβαλλοντική υποβάθμιση και, εάν η Κίνα εμφανίσει πιο καταναλωτικό προσανατολισμό, τότε αυτό θα αμβλύνει και τις εντάσεις στο παγκόσμιο εμπόριο.
Ωστόσο, πολλοί προβλέπουν οικονομική κατάρρευση από παρατεταμένη κρίση στην ευρώζωνη, ενώ άλλοι πιστεύουν πως το Πεκίνο μπορεί να αποφύγει την έντονη πτώση. Όμως, με τα αδύναμα χρηματοπιστωτικά της ιδρύματα και με το μοντέλο ανάπτυξής της (το οποίο βασίζεται στις υποδομές) να δέχεται επιθέσεις, μπορεί να μη διαθέτει όλα τα μέσα για να επιτύχει τους στόχους της.
Στο εσωτερικό, η όλο και πιο δραστήρια μεσαία τάξη δημιουργεί πιέσεις προς την κατεύθυνση πιο υπεύθυνης διακυβέρνησης. Όμως, μετά την Αραβική Άνοιξη, το Σύστημα κινείται επιθετικά για να περιορίσει όποια κοινωνική δυσαρέσκεια μπορεί να πυροδοτήσει περισσότερες πολιτικά ευαίσθητες κινήσεις.
Σε ό,τι αφορά τις εξωτερικές σχέσεις της Κίνας, η πιθανότητα συγκρούσεων θα αναγκάσει τη χώρα και τις ΗΠΑ να επανακαθορίσουν τους ρόλους τους, ενώ οι συμμαχίες με τις άλλες χώρες της Ασίας θα μεταβάλλονται αναλόγως των συνθηκών.
Ψάχνοντας ασφαλή καταφύγια
Το 2012 θα είμαστε μάρτυρες ενός διευρυνόμενου χάσματος μεταξύ των προτιμήσεων των αποταμιευτών και των αναγκών των δανειοληπτών, εκτιμούν ο Thomas Philippon (καθηγητής οικονομικών στο Ster School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης) και ο Ashley Lester (εκτελεστικός διευθυντής και επικεφαλής του τμήματος Market Risk Analytics της Morgan Stanley). Όπως υποστηρίζουν, οι αποταμιευτές θα ψάχνουν με μεγαλύτερη ένταση για ασφαλή καταφύγια καθώς οι κίνδυνοι στην παγκόσμια οικονομία θα γίνονται μεγαλύτεροι. Ωστόσο, η ασφάλεια που θα αγοράζουν είναι πιθανόν να είναι το ίδιο απατηλή με αυτήν των τίτλων χρέους subprime με αξιολόγηση ΑΑΑ. Ο λόγος είναι το παράδοξο της ασφάλειας. Οι δανειολήπτες αποπληρώνουν τα χρέη τους πιο εύκολα όταν έχουν μεγαλύτερα έσοδα, δηλαδή όταν αναπτύσσεται η οικονομία. Όμως, η οικονομική ανάπτυξη έρχεται όταν οι άνθρωποι ρισκάρουν. Αν οι καταθέσεις δεν πάνε σε αυτούς που παίρνουν ρίσκα, η ανάπτυξη θα σταματήσει και ακόμα και οι πιο ασφαλείς δανειολήπτες θα γίνουν επίφοβοι.
Η απληστία θα νικήσει τον φόβο
Η νέα τάση στην ευρωζώνη το 2012 θα εκδηλωθεί στις αγορές και όχι στο πολιτικό σκηνικό, σύμφωνα με τον Jacob Kirkegaard (Research Fellow στο Peterson Institute for International Economics). Όπως εκτιμά, κάποια στιγμή, τα οικονομικά θεμελιώδη της ευρωζώνης -όπως και οι άτσαλες πολιτικές αντιδράσεις των κυβερνήσεών της- θα διασφαλίσουν ότι οι φόβοι της αγοράς σε ό,τι αφορά, για παράδειγμα, τα ιταλικά κρατικά ομόλογα, θα ξεπεραστούν από την απληστία των επενδυτών που επιζητούν υψηλές αποδόσεις.
Οι επενδυτές θα αρχίσουν να πετάνε τα ασφαλή, αλλά με πολύ χαμηλές αποδόσεις, γερμανικά ομόλογα και θα αρχίσουν να στρέφονται σε αγορές ομολόγων με υψηλότερες αποδόσεις, όπως τα ιταλικά, τα οποία όμως πλέον δεν θα ενέχουν τόσο μεγάλο κίνδυνο. Στο σημείο αυτό, η Ιταλία θα αρχίσει να βλέπει τα επιτόκιά της να μειώνονται και αυτό θα περιορίσει την ανάγκη για νέα μέτρα λιτότητας και -ενδεχομένως- θα αλλάξει προς το καλύτερο την κατάσταση για ολόκληρη την οικονομία της ευρωζώνης.
www.dou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου